Hatay’da kadınlar yoksulluğa karşı güçleniyor

Kadınların iş kurması, girişimciliği, tarımda çalışanların sürdürülebilir ve temiz tarım yapması, ticari mevzuatı bilmeleri ve kadınlar arası dayanışma ile güçlenmeyi destekleyen projelerimiz Hatay’da devam ediyor.

Kadınlar Gelire Erişirken Üretim Biçimleri, Pazarlama, Ticari Mevzuat Konularında Da Güçleniyor. 

Temmuz 2025 de Hatay’da kadınların gelire erişmesini desteklemek ve kadın yoksulluğuna karşı güçlenmeyi hedefleri arasına koyan 2 yeni projemiz başladı.

6 Şubat 2023 depremlerinin yol açtığı toplumsal yıkım azalarak da olsa halen bölgede halen devam ederken depremlerinin ardından Hatay’da hayat bir anda değişti.  İnsanlar sevdiklerini, evlerini, işlerini ve alıştıkları düzeni kaybetti. Ancak bütün bu yokluğun, belirsizliğin ve yıkımın içinde kadınlar büyük bir güç ve dirayet gösterdi. Kadınlar, her zaman olduğu gibi yine üretmenin, düzen kurmanın ve yeniden yeşertmenin öncüsü oldu.

Tam da bu gözlemlerimiz ve kadınlardan aldığımız ilhamla 2023 yılının Ağustos ayında “Kadınlar Gelire Erişsin” programına başladık.  Program kapsamında farkl

ı projeleri uyguladık. 2025 yılında da yeni projelerimiz ile programın etkisini daha fazla kadına yayıyoruz.

“Hatay Üreten Kadınlarla Kalkınıyor” Projesi

Proje tarım alanında çalışan, tarım veya hayvancılık yapan, bu ürünlerini işleyen ve satan kadınlara yöneliktir.

Agroekolojik yaklaşımı kadınların üretim süreçlerine yansıtabilmeleri için bilgilendirilmeleri ve desteklenmeleri projenin ana hedefidir. Bu doğrultuda bilgilendirme toplantıları, sosyal medya kampanyaları, videolar aracılığı ile kadın üreticilere sürdürülebilir tarım yaklaşımının yayılması hedefleniyor.

Bilgilendirme toplantıları uzmanlarla birlikte yapılacak ve kadınların yerleşimlerine gidilerek uygulanacaktır.  Bu toplantılar ile tarımda çalışan 100 kadına ulaşılması hedefleniyor.  Yüz yüze yapılan toplantılarla doğrudan iletişim etkin olarak sağlanacaktır.

Sosyal medya kampanyaları ile sürdürülebilir tarım anlayışının önemine, sürdürülebilirliğine ve temiz ürün elde etmeye dikkat çekilmesi hedefleniyor.

Projede yer alan ve ekolojik tarım yaklaşımını ürünlerine ve işine yansıtan kadınların başarı hikayeleri ve ürünlerine ulaşma bilgileri de hem sosyal medya kampanyalarında hem de kadinisi.org web sitemizde paylaşılacaktır.

Ayrıca 25 kadına sürdürülebilir tarım yapabilmelerini desteklemek ve gelirlerini artırmak amacıyla araç gereç desteği verilecektir.

Bu 25 kadın, çocuklarını kendileri geçindirmeleri, evlerindeki ana gelir getirici olmaları, işlerini kendi girişimleri ile başlatmış olmaları, yalnız ebeveyn olmaları gibi kriterlerle seçilmektedir.

Temmuz ayında açılan ve ağustosta kapanan çağrıya 142 kadın başvurdu ve ön değerlendirmeden sonra 115 kadın seçilme değerlendirmesi için listede kaldı.  Eylül ve Ekim aylarında 115 kadını üretim yerlerinde ziyaret ettik ve koşullarını değerlendirmek amacıyla bilgi aldık .

Bu görüşmelerde bizim için en dikkat çekici bilgi, neredeyse hiçbir kadının kendi toprağına sahip olmamasıydı. Üretim yaptıkları alanlar çoğunlukla ailelerinin ya da eşlerinin üzerine kayıtlıydı. Bu durum, kadınların üretim sürecinde ana emek gücü olmasına rağmen mülk sahipliğinin olmadığını gösteriyor.

Kadınların büyük çoğunluğu, ürünlerini doğrudan tüketiciye satamıyor. Tarla, bahçe veya seralarda yetiştirdikleri ürünleri aracıya vermek zorundalar; bu da kazançlarının önemli bir kısmının aracılara gitmesi anlamına geliyor. Ürettiği ürünü doğrudan pazarda satan kadın sayısı çok az; satış yapanlar da genellikle küçük ölçekli örneğin bahçe üretimi ile sınırlı kalıyor.

Ne ekilecek, nerede kime satılacak gibi temel konularda son söz genellikle evdeki erkeğe ait. Elde edilen gelir, çoğunlukla evin ihtiyaçları için ortak şekilde harcanıyor. Bu durum, kadının esas olarak kendi emeğiyle kazandığı gelir üzerinde söz sahibi olmasını engelliyor.  Sonuçta, üretim süreci ve elde edilen gelirin nasıl kullanılacağı her durumda kadının kendi yönettiği süreçler olamıyor.  Eğer üretim alanı ve gelir hacmi büyükse karar vericiler ailedeki erkekler oluyor.  Eğer üretim alanı, ürün ve gelir hacmi küçükse bu durumda kadının karar vermesi daha kolay oluyor.

Hayvancılıkla uğraşan kadınlar genellikle süt, peynir, yumurta gibi ürünleri çevrelerine ya da yerel marketlere günlük olarak satıyor.  Ancak bu kadınların da üretim araçlarına erişim konusunda zorlukları var. Çoğu elle süt sağıyor el yayığı kullanıyor ve geleneksel yöntemlerle üretim yapıyor.  Bu biçimde çalışma kadınlarda sağlık sorunlarına yol açıyor.  Aynı zamanda üretim sürecini uzatıyor ve daha yorucu.

Tarımdaki kadınlar yalnızca ekonomik değil, yapısal engellerle de mücadele ediyor. Kadın emeği görünmez durumda ve ev içi sorumluluklar ile üretimdeki yükler birleşerek kadının üzerine baskı yapıyor.  Buna rağmen, kadınların çoğu üretimi, sadece gelir elde edecek bir yol olarak değil, ekonomik güçlenme mücadelesi  olarak görüyor.

Croda Foundation tarafından desteklenen Hatay Üreten Kadınlarla Kalkınıyor projesi bilglendirme, 25 kadına araç gereç desteği ve kadınların güçlenmesi için dayanışma ağı hedeflerini içeriyor.

Ekim ayında 115 kadın arasından seçimi tamamlanan 25 kadın Bağımsız bir heyet tarafından da kriterler açısından değerlendirilip kesinleşti. Kasım ayında malzemeleri teslim edilecektir.

 

“Krizden Kalkinmaya: Üreten Kadınlar” Projesi

Proje işini kuran ve geliştiren kadınlara yöneliktir. Kadınların işlerini geliştirirken ihtiyaç duydukları bilgiye erişimi desteklenecektir. Bilgiye erişim iki ayrı kanaldan sağlanacak. İlki, danışma hattı! Danışma hattını arayan kadınlar; pazarlama, yasal ve mali konulardaki sorularına yanıt bulacak. Ayrıca gerçekleşecek webinarlarda pazarlama, ürün tanıtımı, iletişim, online satış gibi konuların uzmanları ile bir araya gelerek bilgi alacak, sorularına yanıt bulacaklar. Böylece proje süresince 300 kadının bilgiye erişerek işlerini geliştirmeleri desteklenecek.

Sosyal medya kampanyaları ile kadın üreticilerin görünür olmaları sağlanacak, ekonomik hayata katılımları desteklenecektir. Proje dahil olan kadınların ürün ve hizmetleri, iş hikayeleri ile birlikte sosyal medyada ve kadinisi.org web sitesinde yayınlanacak, satış ağlarının genişlemesi sağlanacaktır.

İki aşamalı araç-gereç desteği sağlanacaktır. Bu destek Hatay’da işini kuran ve geliştiren 30 kadını kapsayacaktır. İşini kendi başına yapan, evinde veya küçük ölçekli iş yerinde tek çalışan 20 kadın ilk aşama destek grubunda yer alırken; işini resmileştirmiş ve yanında bir kadın istihdam eden 10 kadın ikinci aşama destek grubunda yer alacaktır.

Projeye dahil olan 30 kadın için toplumsal cinsiyet eşitliği odaklı dayanışma buluşmaları organize edilecektir. Böylece, kendileri gibi işini kurmuş, benzer toplumsal engellerle karşılaşan kadınlarla konuşmak, çözüm yolları bulmak için harekete geçmeleri desteklenecektir. Turkish Philanthropy Funds & CDP tarafından desteklenen bu projede yer alan kadınlar aynı zamanda dayanışma ağının da bir parçası olacaktır.

Araç-gereç desteği için Ağustos ayında açılan çağrıya 95 kadın başvurdu. Ön değerlendirmeden sonra belirlenen 78 kadın ile yüz yüze görüşme yapıldı. Görüşmelerde kadınların üretim koşulları, işlerini geliştirmeye yönelik ihtiyaçlarını konuştuk.

Başvurularda mesleki çeşitlilik oldukça dikkat çekiciydi: Kuaförlükten geleneksel ürün üretimine, güvenlik sistemleri kurulumundan bakım sektörüne kadar çok farklı alanlarda faaliyet gösteren kadınlar vardı. Kadınlar, hem mevcut işlerini geliştirmek hem de işlerini tanıtmak ve pazara erişimlerini güçlendirmek istiyorlar.

Birçoğu, küçük ölçekli işletmelerini dijital platformlara taşımak, sosyal medya üzerinden görünürlük kazanmak istiyor. Kadınların bu alandaki en büyük ihtiyaçlarından biri, dijital pazarlama bilgisi ve yönlendirmesi. Görüşmelerde sıkça dile getirilen diğer bir tema ise, üretimin yalnızca ekonomik bir faaliyet değil, aynı zamanda özgüven, kimlik ve dayanıklılık alanı olduğuydu.

Ekim ayında, 78 aday arasından belirlene 20 kadın bağımsız heyet tarafından değerlendirme kriterleri doğrultusunda incelenerek kesinleştirildi. Kadınlara yönelik araç, gereç ve malzeme teslimlerinin Kasım ayında gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.

Her iki proje grubundaki kadınlar için ortak bir duygu çok netti: kendi ayakları üzerinde durma isteği! Kadınlar, evin geçimini sağlamak, çocuklarının geleceğini güvenceye almak ve kendi kararlarını verebilmek için üretmeye devam ediyor. Kadınlar bilgiye, rehberliğe ve bir topluluğun parçası olma hissine ihtiyaç duyuyorlar. Bu, kadınların yalnızca ekonomik değil, sosyal dayanışma ağlarına da ne kadar ihtiyaç duyduğunun göstergesi.

Bu görüşmeler, kadınların üretim yoluyla hayatı yeniden kurarken hangi alanlarda desteklenmeleri gerektiğine dair bize güçlü ipuçları verdi. Kadınlar üretmeye devam ediyor; ama üretimin kalıcı ve sürdürülebilir olabilmesi için hem maddi araçlara hem de bilgiye ve görünürlüğe erişmeleri gerekiyor. “Kadınlar Gelire Erişsin” programı, bu ihtiyaçları yakından gözlemleyerek şekilleniyor. Kadınların yalnızca üretimde değil, karar alma süreçlerinde ve topluluk içinde de güçlenmesini sağlamak için yanlarındayız.